GIÁ TRỊ CỦA CHỤP CỘNG HƯỞNG TỪ (MRI) SỌ NÃO TRONG CHẨN ĐOÁN UNG THƯ DI CĂN NÃO

Thứ tư - 21/09/2022 03:49

Chụp cộng hưởng từ sọ não là gì?

Chụp cộng hưởng từ (MRI-Magnetic Resonance Imaging) sọ não là một xét nghiệm hình ảnh học sử dụng một máy có từ trường mạnh, sóng Radio và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết của các cơ quan nằm trong sọ não mà không sử dụng năng lượng bức xạ như tia X trong chụp X-quang và chụp cắt lớp vi tính (CT).
Hình ảnh MRI chi tiết cho phép bác sĩ kiểm tra và phát hiện các bất bất thường. Hình ảnh có thể xem ngay trên màn hình máy tính hay cũng có thể gửi được dưới dạng điện tử (DICOM), in fiml hoặc sao chép vào đĩa CD để hội chẩn từ xa.

6868 — Hình 1: Máy chụp MRI Philips Ingenia Prodiva 1.5 Tesla tại khoa CĐHA, bệnh viện Ung bướu tỉnh Bắc Giang.

Đại cương về ung thư di căn não.
Khối u di căn vào não thường là khối u nội sọ khá phổ biến ở người lớn, chiếm trên 50% tổng số các loại u não. Đối với bệnh nhân ung thư, di căn não thường gặp từ 10 đến 30% ở người lớn và 6 đến 10% ở trẻ em.
Trước đây, bệnh nhân ung thư bị di căn lên não thường có tiên lượng xấu, tử vong nhanh. Cùng với sự phát triển của phẫu thuật, xạ trị, xạ phẫu và hóa trị nên đã giảm được tỷ lệ tử vong, kéo dài thời gian sống thêm và nâng cao hơn chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Hình 2: Hình ảnh cộng hưởng từ tiêm thuốc có thể phát hiện được những ổ di căn não rất nhỏ mà trên hình ảnh cắt lớp vi tính không thấy được ( Brain Metastases)

Triệu chứng lâm sàng của ung thư di căn não.
Bệnh nhân đang điều trị bất kỳ khối u ở vị trí nào, có biểu hiện triệu chứng thần kinh hoặc bệnh nhân chưa được phát hiện bệnh ung thư nhưng biểu hiện đầu tiên là các triệu chứng sọ não gồm:

Đau đầu: xảy ra trong khoảng 40 đến 50% bệnh nhân di căn não. Tỷ lệ càng cao khi di căn đa ổ, kích thước u di căn lớn hoặc di căn não hố sau. Đau đầu cũng tăng lên theo sau các động tác làm tăng áp lực nội sọ như ho, hắt hơi. Đau đầu buổi sáng sớm kinh điển không phổ biến. Các đặc điểm của bệnh nhân đau đầu hướng tới khối u não bao gồm buồn nôn và nôn, sự thay đổi kiểu đau đầu trước đó, khám thấy dấu hiệu thần kinh bất thường và triệu chứng nặng hơn.
Hội chứng tăng áp lực nội sọ: đau đầu, buồn nôn, phù gai thị, rối loạn ý thức…
Dấu hiệu thần kinh khu trú: biểu hiện trong khoảng 20 đến 40% bệnh nhân, gồm liệt vận động, rối loạn cảm giác, liệt dây thần kinh sọ, thất ngôn….
Thay đổi tính cách, hành vi: đây là dấu hiệu kín đáo, bệnh nhân thường hay cáu giận, hay quên… Thay đổi tâm trạng hoặc tính cách biểu hiện trong 30 đến 35% bệnh nhân.
Động kinh: Cơn động kinh mới khởi phát là triệu chứng biểu hiện trong 10 đến 20% bệnh nhân.
Đột qụy: Khoảng 5 đến 10% biểu hiện đột quỵ cấp gây bởi chảy máu trong khối di căn, tăng đông, xâm lấn hoặc chèn ép động mạch bởi khối u, hoặc huyết khối do tế bào u.Giá trị của chụp cộng hưởng từ trong chẩn đoán ung thư di căn não.

Chụp MRI sọ não là phương tiện chẩn đoán hình ảnh có giá trị cao để chẩn đoán di căn não. MRI có độ nhạy cao hơn CT scan sọ não trong tìm kiếm tổn thương ở bệnh nhân có nghi ngờ di căn não và phân biệt di căn não với các tổn thương thần kinh trung ương khác. Nó có ưu điểm:

Cung cấp hình ảnh giải phẫu rõ nét hơn với độ phân giải, độ tương phản rất cao nên có thể xác định những tổn thương nhỏ.
Không bị nhiễu bởi các hình ảnh của xương sọ.
Cung cấp hình ảnh theo nhiều bình diện khác nhau: ngang (axial), đứng dọc (sagital), đứng ngang (coronal).
Có thể chụp mạch não mà không cần tiêm thuốc tương phản.
Thuốc tương phản dùng trong MRI sọ não hiếm khi gây ra dị ứng cho bệnh nhân. Thuốc tương phản làm hiện hình các khối u di căn nhỏ mà thông thường khó quan sát trên CT.
Giúp cho việc lựa chọn biện pháp điều trị phù hợp nhất: Nếu di căn đa u thì không còn chỉ định phẫu thuật, nếu di căn 1- 3 u, đường kính mỗi u ≤ 3cm thì xạ phẫu bằng dao gamma là biện pháp điều trị thích hợp nhất.
Là phương pháp đánh giá chính xác hiệu quả của việc đáp ứng điều trị di căn não.
Do xác định được chính xác số lượng, kích thước tổn thương nên hiện nay chụp MRI là phương pháp chuẩn mực được sử dụng trong việc lập kế hoạch xạ phẫu tổn thương di căn não (Anil và cs, 2008).
Ngoài ra, MRI sọ não còn có nhiều chuỗi xung đặc hiệu giúp đánh giá chi tiết không chỉ về mặt hình thái, cấu trúc, giới hạn... mà thậm chí cả về mặt cấu trúc hóa học của tổn thương (MRI spectro), đánh giá được vùng chức năng của não bộ (MRI function)...