NHỮNG TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐC GÂY MÊ VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH

Thứ ba - 27/05/2025 21:00

Ngày nay với sự phát triển của y học, người bệnh có thể trải qua các phẫu thuật, thủ thuật không đau dưới gây mê. Thế nhưng vẫn có khoảng 1 – 2 trường hợp trong số 1.000 người sẽ không đáp ứng tốt với loại thuốc gây mê. Cùng tìm hiểu các tác dụng phụ của thuốc gây mê cũng như các biện pháp phòng tránh để hạn chế tình trạng nguy hiểm này xảy ra.
1.Khái niệm
Thuốc mê là thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương có hồi phục khi người bệnh được sử dụng ở liều lượng nhất định. Nhờ có thuốc mê, người bệnh sẽ mất ý thức tạm thời, mất cảm giác và phản xạ, không còn cảm giác đau khi mổ. Tuy nhiên, cơ thể người bệnh vẫn được duy trì các chức năng sống như hô hấp, tuần hoàn, chuyển hóa, bài tiết,…điều này cho phép các bác sĩ thực hiện phẫu thuật thuận lợi và an toàn.
Tùy thuộc vào liều dùng và mục đích, các thuốc mê có thể dùng để gây mê mức độ nhẹ hoặc mức độ sâu. Thuốc gây mê được chia thành 2 loại dực theo cách đưa thuốc mê vào cơ thể.

Thuốc mê đường hô hấp: tồn tại ở dạng thể khí hoặc lỏng nhưng bốc hơi như: ether, isoflurane, sevoflurane,…
Thuốc mê đường tĩnh mạch: etomidate, ketamin, propofol,…

Dù thuốc mê được đưa qua đường hô hấp hay tĩnh mạch thì mục tiêu cuối cùng vẫn phải tìm đến hệ thần kinh trung ương, giúp người bệnh rơi vào trạng thái mất ý thức, ức chế tạm thời thần kinh vận động.

2.Tác dụng phụ của thuốc gây mê
Thuốc mê có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn cho người bệnh.

1. Tác dụng phụ thường gặp
Buồn nôn và ói mửa: tình trạng này rất phổ biến có thể xảy ra trong vài giờ hoặc vài ngày đầu sau phẫu thuật và có thể gây ra bởi một số yếu tố, chẳng hạn như thuốc, chuyển động của cơ thể và loại phẫu thuật.
Đau họng: ống nội khí quản được đặt trong cổ họng giúp đường hô hấp vẫn hoạt động an toàn dù người bệnh bất tỉnh nhưng có thể khiến đau họng khi kết thúc ca mổ.
Lú lẫn: xảy ra chủ yếu ở người lớn tuổi nhưng có thể kéo dài trong khoảng một tuần. Người bệnh cảm thấy mất phương hướng và gặp khó khăn trong việc ghi nhớ hoặc tập trung.
Đau nhức cơ bắp: các loại thuốc dùng để thư giãn cơ bắp trước khi đặt ống thở có thể gây ra tình trạng cơ bắp đau nhức.
Ngứa ngáy: tác dụng phụ phổ biến của một loại thuốc giảm đau có tính chất

gây nghiện đôi khi được sử dụng cùng với thuốc mê.

Ớn lạnh và rùng mình (hạ thân nhiệt): hiện tượng này xảy ra ở gần một nửa số bệnh nhân khi tỉnh lại sau phẫu thuật và có thể liên quan đến nhiệt độ cơ thể.

1.2 Tác dụng phụ hiếm gặp

Mê sảng sau phẫu thuật (hoặc rối loạn chức năng nhận thức): tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề về trí nhớ và học tập dài hạn ở một số bệnh nhân. Chúng phổ biến hơn ở người già, những người mắc các bệnh như bệnh tim (đặc biệt suy tim sung huyết), bệnh Parkinson hoặc bệnh Alzheimer hoặc người từng bị đột quỵ trước đó. Vì vậy, nếu người bệnh từng hoặc đang mắc các bệnh này nên thông báo với bác sĩ để giảm nguy cơ tác dụng phụ.
Tăng thân nhiệt ác tính: đây là phản ứng nghiêm trọng, có khả năng gây tử vong. Cần thông báo với bác sĩ nếu người bệnh từng say nắng hoặc tăng thân nhiệt ác tính trong một cuộc phẫu thuật từ trước.
Các vấn đề về hô hấp trong và sau phẫu thuật: gây mê có thể nguy hiểm hơn với bệnh nhân mắc chứng ngưng thở khi ngủ (do tắc nghẽn).

3. Làm thế nào để phòng tránh dụng phụ của thuốc gây mê
Việc áp dụng một số biện pháp sẽ giúp hạn chế tác dụng phụ của thuốc mê, phòng tránh các biến chứng hậu phẫu.

Giảm các yếu tố nguy cơ tác dụng phụ: Về cơ bản thì việc sử dụng thuốc gây mê khá an toàn. Tuy nhiên người cao tuổi và người trải qua cuộc phẫu thuật lớn trong thời gian dài có nguy cơ cao xuất hiện các tác dụng phụ của thuốc mê và gặp phải kết quả bất lợi. Do đó, trước khi có lịch phẫu thuật, người bệnh hãy cho bác sĩ biết nếu có bất kỳ tình trạng nào sau đây, vì chúng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phẫu thuật và tốc độ hồi phục của người bệnh như: dị ứng thuốc, bệnh tiểu đường, huyết áp cao, co giật, béo phì, bệnh tim, bệnh phổi, chứng ngưng thở khi ngủ, tiền sử phản ứng bất lợi với thuốc mê, tiền sử dùng thuốc loãng máu, tiền sử hút thuốc và uống rượu bia,…
Sử dụng thuốc giảm tác dụng phụ: thuốc tiền mê có tác dụng an thần cho người bệnh, tăng hiệu quả thuốc mê đồng thời phòng tránh các tác dụng phụ và biến chứng của chúng.

Tác giả: quyen quang

Nguồn tin: Khoa Gây mê hồi sức: