TÓM TẮT HƯỚNG DẪN MỚI CỦA WHO VỀ PHÒNG VÀ KIỂM SOÁT NHIỄM KHUẨN

Thứ hai - 24/03/2025 20:54

(Do Enterobacteriaceae, Acinetobacter baumannii và Pseudomonas aeruginosa kháng Carbapenem - CRE, CRAB, CRPsA)
Để kiểm soát nhiễm khuẩn do CRE-CRAB-CRPsA, các cơ sở y tế (CSYT) cần lên kế hoạch triển khai đồng bộ các biện pháp sau:
1. Vệ sinh tay

Tuân thủ vệ sinh tay (VST) và sử dụng phù hợp chế phẩm VST chứa cồn phụ thuộc rất nhiều vào việc bố trí chế phẩm VST tại vị trí thuận lợi cho nhân viên y tế (NVYT), cung cấp kinh phí để đảm bảo luôn có sẵn cồn khử khuẩn tay và duy trì kiểm tra/giám sát thực hành VST theo phương pháp được khuyến cáo bởi WHO.
Vệ sinh tay là một trong những biện pháp quan trọng nhất giúp phòng ngừa vi khuẩn kháng thuốc
2. Giám sát nhiễm khuẩn do CRE-CRAB-CRPsA
• Giám sát lâm sàng (các dấu hiệu, triệu chứng nhiễm khuẩn) và giám sát vi sinh (xác định các chủng vi khuẩn kháng carbapenem trong các mẫu bệnh phẩm lấy từ người bệnh). Giám sát nhiễm khuẩn CRE-CRAB-CRPsA cho phép cơ sở y tế xác định đặc điểm dịch tễ của nhiễm khuẩn CRE-CRAB-CRPsA tại đơn vị mình, hình thái vi khuẩn gây bệnh và có kế hoạch phân bổ nguồn lực phù hợp cho các hoạt động phòng ngừa nhiễm khuẩn.
• Khi có dịch nhiễm khuẩn CRE hoặc tỷ lệ nhiễm khuẩn CRE tăng cao, cần làm bổ sung các xét nghiệm (XN) để xác định người bệnh mang CRE không triệu chứng. Thông tin liên quan người bệnh mang CRE giúp lên kế hoạch điều trị kháng sinh theo kinh nghiệm cho người bệnh có nguy cơ nhiễm khuẩn CRE được sàng lọc qua các XN vi sinh. Tại những CSYT có nguồn lực hạn chế nên triển khai giám sát có trọng điểm, tập trung vào những người bệnh có nguy cơ cao nhiễm CRE như:
a) Người bệnh có tiền sử mang hoặc người bệnh CRE;
b) Người bệnh có tiếp xúc dịch tễ với người bệnh mới phát hiện người bệnh hoặc mang CRE (có thể là người bệnh được điều trị tại cùng khoa/đơn vị/buồng bệnh với người bệnh hoặc mang CRE);
c) Người bệnh có tiền sử mới vào BV có tỉ lệ người bệnh CRE cao;
d) Người bệnh suy giảm miễn dịch, người bệnh điều trị tại các đơn vị như Hồi sức tích cực, Huyết học hoặc ghép tạng.
• Giám sát bệnh phẩm cấy phân, trực tràng hoặc vùng tiểu khung được xem là những phương pháp giám sát nuôi cấy tốt nhất theo thứ tự giảm dần về mức độ chính xác. Tuy nhiên, cấy bệnh phẩm trực tràng thường được xem là bệnh phẩm lâm sàng thích hợp nhất tại nhiều CSYT do dễ thực hiện.
• Giám sát vi sinh nên thực hiện càng sớm càng tốt ngay sau khi người bệnh nhập viện hoặc ngay sau phơi nhiễm có nguy cơ người bệnh. Xét nghiệm nuôi cấy cần được triển khai và thông báo kịp thời để tránh trì hoãn trong việc nhận biết người bệnh mang CRE. Hiện chưa xác định được tần suất cấy bệnh phẩm vi sinh tối ưu sau khi người bệnh nhập viện do các số lượng bằng chứng nghiên cứu hạn chế và không đồng nhất. Một vài nghiên cứu gợi ý tần suất sàng lọc thường xuyên (hàng tuần hoặc 2 tuần/lần) tính từ sau khi người bệnh nhập viện.
• Hiện chưa có khuyến cáo giám sát vi sinh để sàng lọc người bệnh mang CRAB hoặc CRPsA định cư.
3. Dự phòng cách ly theo đường tiếp xúc
• Có 2 hình thức cách ly:
a) Cách ly người bệnh đơn lẻ: Bố trí mỗi người bệnh vào buồng riêng,
b) Cách ly theo nhóm người bệnh: bố trí các người bệnh có cùng loại người bệnh hoặc mang cùng loại VK định cư vào buồng riêng.
Mục đích của cách ly là để tách riêng người bệnh người bệnh hoặc mang vi khuẩn định cư với người bệnh không người bệnh hoặc không mang vi khuẩn định cư. Cách ly theo nhóm người bệnh được áp dụng tại các CSYT với nguồn lực hạn chế, không có đủ buồng cách ly. Một số bằng chứng NC và kinh nghiệm lâm sàng khuyến cáo bố trí nhân viên y tế riêng cho buồng cách ly.
• Dự phòng theo đường tiếp xúc gồm:
a) Bố trí/sắp xếp người bệnh phù hợp;
b) Sử dụng phương tiện phòng hộ cá nhân như găng tay, áo choàng;
c) Hạn chế di chuyển người bệnh;
d) Sử dụng thiết bị dùng một lần hoặc thiết bị sử dụng riêng cho người bệnh;
e) Làm sạch, khử khuẩn buồng cách ly.
Dự phòng tiếp xúc cần được xem như tiêu chuẩn chăm sóc, điều trị cho người bệnh nhiễm khuẩn hoặc mang CRE-CRAB-CRPsA trong các CSYT. Cần triển khai đào tạo và giám sát tuân thủ của NVYT với thực hành Dự phòng tiếp xúc. Trong một số trường hợp người bệnh có nguy cơ cao, cần cách ly người bệnh đơn lẻ hoặc cách ly người bệnh theo nhóm trước khi có kết quả xét nghiệm CRE-CRAB-CRPsA. Cần có thông tin rõ ràng về tình trạng người bệnh hoặc mang VK của người bệnh (có đánh dấu trên hồ sơ bệnh án/bảng theo dõi).
4. Vệ sinh môi trường
• Hóa chất có hiệu quả tốt nhất trong việc loại bỏ ô nhiễm trên bề mặt môi trường xung quanh người bệnh người bệnh hoặc mang CRE-CRAB-CRPsA chưa được xác định. Một số nghiên cứu khuyến cáo sử dụng hypochlorite ở nồng độ 1000 ppm tương đương với 0,1% để làm sạch những bề mặt môi trường này.
• Cần triển khai đồng bộ các biện pháp như xây dựng chương trình đào tạo phù hợp cho nhân viên vệ sinh , xây dựng và giám sát tuân thủ quy định/chính sách vệ sinh môi trường tại mỗi CSYT,
• Theo khuyến cáo của một số chuyên gia, giám sát nuôi cấy vi sinh bề mặt môi trường chỉ nên thực hiện khi có dịch CRAB. Dịch CRPsA ở người bệnh hoặc mang VK định cư thường liên quan tới nguồn nước sạch/nước thải ô nhiễm CRPsA (bồn rửa, vòi nước).
Việc triển khai đồng bộ các biện pháp trên cần sự hỗ trợ của lãnh đạo bệnh viện thông qua các biện pháp quản lý hành chính, cung cấp nguồn lực và sự phối hợp của Labo vi sinh lâm sàng có chất lượng tốt. Đào tạo kết hợp kiểm tra/giám sát tuân thủ của NVYT với các biện pháp phòng ngừa nhiễm khuẩn do vi khuẩn kháng Carbapenem là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của chương trình kiểm soát vi khuẩn kháng Carbapenem.
(Nguồn: WHO)

Tác giả: quyen quang

Nguồn tin: Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn: