Áp xe gan: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Thứ năm - 20/10/2022 23:47

Tổng quan bệnh Áp xe gan

Áp xe gan là gì ?
Gan là cơ quan quan trọng trong cơ thể con người, có chức năng dự trữ năng lượng, tạo ra protein và thải trừ những chất gây hại cho cơ thể. Áp xe gan là hiện tượng hình thành ổ mủ trong tổ chức gan do nhiễm khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng. Áp xe có thể to hoặc nhỏ, là một bệnh rất nguy hiểm vì gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng cho con người.

Nguyên nhân bệnh Áp xe gan

Nguyên nhân áp xe gan có thể do vi khuẩn, ký sinh trùng gây ra. Ở các nước phát triển, nguyên nhân do vi khuẩn chiếm tỷ lệ hàng đầu. Nhưng nhìn chung trên toàn thế giới, áp xe gan do ký sinh trùng là amip lại là nguyên nhân phổ biến nhất.
Vi khuẩn và ký sinh trùng có thể xâm nhập vào cơ thể gây áp xe gan theo đường máu và đường bạch huyết.
Các loại vi khuẩn và ký sinh trùng đều tổn tại trong các ổ nhiễm khuẩn như mụn, nhọt, các áp xe cơ, áp xe phổi,...
Ngoài ra, áp xe gan cũng có thể do vi sinh vật đi ngược theo đường mật vào gan gây nhiễm khuẩn khu trú gọi là áp xe gan đường mật

Triệu chứng bệnh Áp xe gan

Các triệu chứng áp xe gan không xuất hiện ngay những khi xuất hiện, sẽ biểu hiện lâm sàng rất nặng. Các triệu chứng nguy hiểm của bệnh như:

Buồn nôn và nôn
Chán ăn, sụt cân
Vã mồ hôi nhiều
Vàng da
Sốt cao kèm rét run: sốt 39°C - 40°C trong giai đoạn cấp tính của bệnh, sau đó sẽ giảm xuống và kéo dài.
Đau tức hạ sườn phải: đây là biểu hiện do gan bị sưng to, nếu ổ áp xe to cấp tính thì đau lan xuống vùng thượng vị hoặc toàn bộ vùng bụng.
Cảm giác căng tức, nặng vùng hạ sườn phải: do gan sưng to, đẩy cơ hoành lên cao nên bệnh nhân có cảm giác này và có khi sẽ gây ho và ho.
Ấn kẽ sườn 11- 12 đau khi thăm khám lâm sàng.

Đối tượng nguy cơ bệnh Áp xe gan

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến mắc phải áp xe gan là:

Độ tuổi 50- 70 là hay gặp nhất. Áp xe gan cũng có thể gặp ở trẻ sơ sinh do thông tĩnh mạch rốn và nhiễm trùng.
Không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong ăn uống.
Người bị các bệnh về gan như nhiễm trùng gan, suy chức năng gan hoặc các bệnh nhiễm trùng cơ hội như AIDS.

Phòng ngừa bệnh Áp xe gan

Để phòng ngừa bệnh áp xe gan, mọi người cần thực hiện những điều sau trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày:

Thực hiện ăn chín uống sôi: không ăn các loại thức ăn sống như nem, gỏi, tiết canh... Không uống nước chưa được đun sôi như nước lã ao, hồ, suối...
Không ăn rau sống chưa được rửa sạch.
Rửa sạch tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
Khi cơ thể có dấu hiệu nhiễm khuẩn, cần đến cơ sở y tế khám và chữa trị ngay.
Khi nghi ngờ bị áp xe gan, nên khám bệnh sớm nhất để theo dõi và điều trị, tránh những biến chứng nguy hiểm như vỡ ổ áp xe gan gây nhiễm trùng ổ bụng.

Các biện pháp chẩn đoán bệnh Áp xe gan

Ngoài những biểu hiện trên lâm sàng như đau tức hạ sườn phải, sốt cao, ho và khó thở... Để chẩn đoán chính xác áp xe gan cần làm những xét nghiệm cận lâm sàng như:

Xét nghiệm máu để tìm dấu tăng bạch cầu, thiếu máu đẳng sắc nhẹ hồng cầu bình thường.
Xét nghiệm tốc độ lắng máu.
Xét nghiệm chức năng gan: ALP tăng, Albumin giảm, men gan tăng, bilirubin tăng.
50% trường hợp áp xe gan sẽ cho kết quả cấy máu dương tính.
Xét nghiệm phân: chứa trứng hay thể tư dưỡng của histolytica. Nếu nghi ngờ nhiễm histolytica, làm thêm xét nghiệm huyết thanh.
X quang ngực thẳng có hình ảnh vòm hoành bên phải nâng cao, có xẹp phổi hay tràn dịch màng phổi.
Siêu âm phát hiện ổ mủ trong gan.
Chụp cắt lớp vi tính là phương pháp chẩn đoán hữu hiệu nhất áp xe gan và các bệnh phối hợp.
Nội soi mật tụy ngược dòng sẽ chỉ ra vị trí và nguyên nhân tắc nghẽn, cho phép đặt stent hoặc dẫn lưu.

Các biện pháp điều trị bệnh Áp xe gan

Hiện nay, hai phương pháp phổ biến để điều trị áp xe gan là điều trị nội- ngoại khoa kết hợp và nội khoa kết hợp dẫn lưu mủ qua da dưới siêu âm.

Điều trị nội- ngoại khoa kết hợp:

Các bệnh nhân áp xe gan được điều trị bằng thuốc kháng sinh phổ rộng. Trên thực tế, sau điều trị nội khoa hết đợt viêm cấp, ổ viêm hóa mủ hoàn toàn, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ phẫu thuật mổ dẫn lưu hết mủ ra ngoài sau đó tiếp tục điều trị nội khoa và theo dõi đến khi khỏi bệnh. Tuy nhiên, phương pháp này hiện nay ít sử dung hơn do bệnh nhân phải trải qua cuộc phẫu thuật lớn gây tổn hại sức khỏe, ổ mủ có nguy cơ lan tràn vào ổ bụng do vỡ, tốn kém kinh phí điều trị.

Điều trị nội khoa kết hợp dẫn lưu mủ qua da dưới siêu âm:

Hầu hết những ca áp xe gan do vi khuẩn hoặc áp xe gan lớn do amip không được điều trị phục hồi hoàn toàn chỉ với kháng sinh đơn thuần. Do đó cần được dẫn lưu mủ ra ngoài dưới hướng dẫn siêu âm hoặc cắt lớp vi tính sau đợt điều trị nội khoa đã hóa mủ hoàn toàn, sau đó tiếp tục điều trị và theo dõi đến khi khỏi bệnh. Bệnh phẩm được nuôi cấy và bệnh nhân được cho thuốc dựa vào kết quả kháng sinh đồ. Đây là sự phối hợp điều trị can thiệp tối thiểu mang lại hiệu quả cao, bệnh nhân không phải trải qua thời gian hậu phẫu nặng nề và tiết kiệm kinh phí chữa trị. Trong quá trình theo dõi bệnh nhân có thể được hút dẫn lưu mủ lần 2 nếu lượng mủ còn nhiều. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những hạn chế như khó áp dụng với các áp xe nhỏ, nhiều ổ áp xe, các bệnh kết hợp như bệnh đường mật cần phẫu thuật.
Mọi thắc mắc xin liên hệ Bs.CKI Nguyễn Văn Dũng Trưởng khoa CĐHA- Bệnh viện Ung bướu tỉnh Bắc Giang (SĐT 0917.759.750)